Tweet
Bầu cử tổng thống Mỹ đang ngày càng đến hồi căng thẳng, với kết quả gây ảnh hưởng quốc tế. Bài viết này giải thích hệ thống chính trị và bầu cử tổng thống nước này.
Hệ thống chính trị Hoa Kỳ
Hệ thống chính trị liên bang Hoa Kỳ gồm ba nhánh ngang hàng: Hành pháp (Tổng thống), Lập pháp (Quốc hội) và Tư pháp (Tòa án Tối cao, còn được gọi là Tối cao Pháp viện).
Quốc hội Hoa Kỳ bao gồm hai viện: Hạ viện và Thượng viện. Hạ viện gồm 435 thành viên và Thượng viện gồm 100 người (hai người từ mỗi bang trong số 50 tiểu bang).
Nhiệm kỳ
Thành viên của Hạ viện (Dân biểu) được bầu với nhiệm kỳ hai năm. Không giới hạn về số lần được bầu lại.
Thành viên của Thượng viện (Thượng nghị sĩ) được bầu với nhiệm kỳ sáu năm, và các cuộc bầu cử vào Thượng viện được diễn ra so le. Một phần ba Thượng viện được bầu hai năm một lần. Không có giới hạn về số lần được bầu lại.
Tổng thống được bầu với nhiệm kỳ bốn năm, tối đa là hai nhiệm kỳ.
Bầu cử liên bang Hoa Kỳ
Cuộc bầu cử tổng thống được tổ chức mỗi bốn năm vào ngày thứ Ba đầu tiên của tháng Mười Một.
Năm nay, ba cuộc bầu cử liên bang sẽ được tổ chức vào ngày 3/11 gồm bầu cử Hạ viện, Thượng viện và Tổng thống.
Mỗi thành viên của Hạ viện đại diện cho một khu vực. Số dân biểu của mỗi tiểubang được xác định tỷ lệ thuận với dân số của tiểu bang.
Mỗi thành viên của Hạ viện được bầu trực tiếp và người có số phiếu cao nhất sẽ đắc cử.
Mỗi tiểu bang và Washington DC được phân bổ số đại cử tri dựa
trên số dân biểu trong Quốc hội cộng với hai Thượng nghị sĩ
trên số dân biểu trong Quốc hội cộng với hai Thượng nghị sĩ
Đại cử tri đoàn
Tổng thống được bầu gián tiếp. Mỗi tiểu bang trong số năm mươi tiểu bang và Washington DC được phân bổ số đại cử tri dựa trên số dân biểu trong Quốc hội cộng với hai Thượng nghị sĩ.
Cơ quan lập pháp của mỗi tiểu bang xác định cách chọn đại cử tri. Phương pháp phổ biến nhất là sự đề cử của phân bộ mỗi đảng ở từng tiểu bang, và những người được đề cử sẽ do cơ quan lập pháp tiểu bang phê chuẩn. Hầu hết các tiểu bang có luật yêu cầu đại cử tri phải cam kết bỏ phiếu cho ứng cử viên tổng thống mà đảng đã đề cử.
Để đơn giản hóa vấn đề, một cử tri muốn bỏ phiếu cho Donald Trump sẽ thực sự bỏ phiếu cho nhóm đại cử tri do chi nhánh của Đảng Cộng hòa tại tiểu bang đề cử (và được cơ quan lập pháp tiểu bang phê chuẩn).
Ngoại trừ hai tiểu bang Nebraska và Maine, ứng cử viên nào giành được đa số phiếu ở một tiểu bang hoặc Washington DC sẽ thắng tất cả các đại cử tri. Ở Nebraska và Maine, các đại cử tri được chọn dựa trên tỷ lệ phiếu mà ứng cử viên của họ nhận được.
Có tổng số 535 đại cử tri (đại diện cho 435 dân biểu và 100 thượng nghị sĩ).
Đại cử tri mỗi người bỏ một phiếu duy nhất trong cơ quan lập pháp tiểu bang của họ vào giữa tháng 12. Tổng thống được bầu nếu nhận được hơn một nửa số phiếu đại cử tri hoặc 270 phiếu.
Có thể xảy ra trường hợp một tổng thống đắc cử chiếm đa số phiếu đại cử tri nhưng không giành được đa số phiếu phổ thông. Cuộc bầu cử năm 2016 là một ví dụ. Số người bỏ phiếu cho Hillary Clinton nhiều hơn Donald Trump là 3 triệu người. Ông Trump đã chiến thắng sít sao tại vừa đủ các tiểu bang để giành được nhiều phiếu đại cử tri hơn Clinton.
Sau kỳ bầu cử năm nay, tổng thống sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20 tháng 1 năm 2021.
(Trích theo BBC)