Tweet
VỊNH CAM RANH: Vị Trí Chiến Lược
:caphe::caphe::caphe::caphe::caphe:
[justify]Mỗi dân tộc thường có một hay nhiều truyền thuyết về lịch sử nòi giống của mình. Nếu ở Trung Quốc có câu chuyện về ông Bành Tổ thì tại Việt Nam chúng ta có huyền thoại về Con Rồng Cháu Tiên – Âu Cơ và Lạc Long Quân. Năm chục người theo mẹ về núi, năm chục người theo cha xuống biển, chia nhau mà thống trị những xứ đó, đó là thủy tổ của các nhóm Bách Việt.
[/justify]Tỉnh Hoa Con Rồng Cháu Tiên
Tác giả Liam Christopher Kelley nhận xét:
“ Trải qua nhiều thế kỷ, những truyền thống mà họ [các sử gia] sáng tạo đã trở thành cái tự nhiên thứ hai (second nature). Thực tế, trong nửa thế kỷ qua, dưới ảnh hưởng của chủ nghĩa dân tộc, những truyền thống được sáng tạo ấy (invented traditions) đã và đang trở thành những sự thực không thể thay đổi.”
Núi và biến là hai món quà mà thiên nhiên đã ban tặng cho Việt nam. Rừng vàng biến bạc là những mơ ước của nhiều quốc gia mà vùng lãnh thổ ở trong đất liền như Lào, Mông Cổ, .... Bài này được viết lên không gì ngoài mục đích học hỏi và trân trọng một vùng biển VN mà cả thế giới đều biết đến – Quân cảng Cam Ranh.
Cam Ranh tiếng Chăm, tiếng J'rai hoặc tiếng Êđê là: Kăm M'ran; Kăm có nghĩa là: Dồn một chỗ, một đống, tập trung lại, hay gọi là bến; M'ran có nghĩa là: tàu, thuyền, đò; nghĩa chung là nơi Tàu, thuyền tập trung hay gọi là bến Tàu, thuyền, sau này phiên âm sang tiếng Việt từ Kăm M'ran đọc thành Cam Ranh (Nghĩa của từ Kăm M'ran gần giống như từ Vũng Tàu vậy) là một thành phố thuộc tỉnh Khánh Hòa.
Trong lịch sử chiến tranh Việt Nam, vịnh Cam Ranh luôn giữ vai trò là một quân cảng quan trọng bậc nhất. Hội tụ đầy đủ những ưu thế mang tầm chiến lược về địa lý, hàng hải cũng như vị thế lịch sử quan trọng.
Vịnh Cam Ranh của Việt Nam đã được ca ngợi là một trong ba vịnh nước sâu tốt nhất thế giới, cùng với vịnh Rio de Janeiro của Brazil và San Francisco của Mỹ, đang được xem là một “lợi thế” như vậy. Địa thế độc đáo, vị trí gần đường hàng hải quốc tế, gần các “điểm nóng” tranh chấp trên biển Đông và có lịch sử tiếp đón, hợp tác với hải quân của nhiều cường quốc hàng đầu thế giới trong lịch sử; Cam Ranh đã nổi danh như một địa điểm bậc nhất cho an ninh quân sự và trở thành chiếc “chìa khóa vàng” cho thúc đẩy hợp tác quốc tế của Việt Nam.
Vịnh Cam Ranh nằm trên tọa độ 11 độ kinh Đông, 12,10 độ vĩ Bắc, thuộc tỉnh Khánh Hòa, có vị trí địa - chính trị chiến lược quan trọng trên các tuyến hàng hải quốc tế Singapore, Hồng Kông, Thượng Hải, Yokohama. Được hình thành từ hai nhánh núi bao bọc, vịnh Cam Ranh có chiều rộng trung bình 12-13km, độ sâu từ 18-32m, có diện tích hơn 60km2 và cách đường hàng hải quốc tế khoảng 1 giờ tàu biển. Điều kiện thủy văn, địa chất rất thuận lợi, thủy triều trong vịnh khá đều đặn, tương đối đúng giờ. Đáy vịnh bằng phẳng, chủ yếu là cát phù sa khá chắc. Ngoài cửa vịnh có các đảo và cù lao chắn gió nên vịnh lặng sóng, thuận tiện cho thuyền neo đậu, tàu có trọng tải 100.000 tấn ra vào dễ dàng.
Về mùa gió Tây Nam, dù từ Bắc xuống Nam hay từ Nam lên Bắc đều đi cùng một tuyến chung (đường màu đen). Do bão biển Đông xoáy ngược chiều kim đồng hồ, nên khi gặp bão, các tàu thuyền đều có xu hướng bị đẩy vào bờ biển Việt Nam.
Do các đặc điểm tự nhiên trên, các chủ tàu qua biển Đông đều mong muốn có sự hỗ trợ của Việt Nam khi gặp sự cố. Đây là lý do chúng ta phát hiện nhiều xác tàu thuyền bị chìm từ nhiều thế kỷ trước gần bờ biển miền Trung và Nam Bộ. Tuyến bờ biển từ vịnh Vân Phong đến cảng Cam Ranh là tuyến bờ biển đến đường hàng hải quốc tế gần nhất.
Cảng Cam Ranh có vùng nước rộng, kín sóng gió, nước sâu -20m và có 2 cửa ra vào thuận kiểm soát. Xung quanh cảng có núi cao nên khó bị tấn công. Nơi đây có thể tiếp nhận cùng lúc các loại tàu chiến hiện đại nhất. Vì vậy cảng Cam Ranh là căn cứ hải quân tốt nhất Đông Nam Á. Từ đây chỉ cần tàu ngầm mini chạy dầu là đủ lo ngại cho các tàu lớn tại biển Đông. Cảng Cam Ranh xứng đáng là trung tâm hải quân của Việt Nam và là yếu huyệt kiểm soát biển Đông.
Nhiều nhà chiến lược phương Tây đã đánh giá Cam Ranh là một “pháo đài tự nhiên lý tưởng”, “một đồn phòng vệ của Thái Bình Dương”. Cửa vào cảng vịnh Cam Ranh hẹp bé, khó tiến công, dễ phòng thủ, địa thế hiểm yếu, không chế được hoàn toàn khu vực Biển Đông và là khu phòng thủ trọng yếu chiến lược trấn giữ giữa Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Tạp chí Hải quân Mỹ Proceedings số tháng 10/1991 có viết: “Đối với hải quân Mỹ, Nga hay Trung Quốc, ai làm chủ được Cam Ranh, sẽ làm chủ được “trò chơi mèo vờn chuột” ở vùng biển Đông Nam Á và biển Đông”.
Từ xa xưa, các nhà quân sự đã nhận thấy tầm quan trọng chiến lược của vịnh Cam Ranh. Tại đây hội tụ đầy đủ các yếu tố thuận lợi để xây dựng Cam Ranh thành một căn cứ quân sự lớn trong khu vực.
Trong cuộc chiến tranh Nga-Nhật năm 1905, sau khi hạm đội Viễn Đông bị Nhật Bản đánh tan, các tàu của hạm đội Bantich của Nga hoàng Nicolas đệ II do Đô đốc Zinovy Rozhestvensky chỉ huy vượt qua hành trình trên 16.628 hải lý đến Viễn Đông đã ghé vào vịnh Cam Ranh ngày 12/4/1905 để sửa chữa, tiếp nhiên liệu, lương thực, nước ngọt và than suốt một tháng trước khi tham gia trận đánh tại eo biển Tsushima nằm giữa Triều Tiên và Nhật Bản.
Sau chiến tranh Nga - Nhật lo sợ trước âm mưu tranh giành thuộc địa của Nhật Bản ở Viễn Đông và Thái Bình Dương, năm 1911, Chính phủ Pháp đã cử Đại úy hải quân Filiommeus chỉ huy xây dựng một quân cảng ở Cam Ranh thành một căn cứ hải quân lớn trong kế hoạch “phòng thủ chung” ở Đông Dương và xây dựng nhiều căn cứ quân sự khác trên đảo Cam Ranh hòng đối phó với cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Nhưng ngày 15/9/1940, Nhật gửi tối hậu thư đòi kiểm soát các căn cứ hải quân, trong đó có cảng và vịnh Cam Ranh. Năm 1942, Nhật chiếm cảng Cam Ranh, đồng thời xây dựng thêm sân bay làm bàn đạp chính để đánh chiếm Malaysia và các thuộc địa của Anh, Mỹ ở Thái Bình Dương.
Trong chiến tranh Việt Nam, Cam Ranh là một căn cứ quan trọng nhất của quân đội Mỹ. Năm 1965, Mỹ quyết định xây dựng Cam Ranh thành căn cứ quân sự liên hợp hải - lục- không quân và khu hậu cần lớn nhất Đông Nam Á để làm căn cứ tiếp liệu, khí tài quân sự và binh sĩ cho chiến tranh Việt Nam, đồng thời khống chế hành lang phía Tây Thái Bình Dương. Tại đây, Mỹ đã xây dựng căn cứ không quân gồm một sân bay với hai đường băng có chiều dài hơn 3.000m dùng cho máy bay hiện đại kể cả B52, một sân bay dùng cho trực thăng và hệ thống đường sá với tổng chiều dài 260km.
Tháng 3/1967, chính phủ VNCH đã đã ký hiệp định trao vùng bán đảo và vịnh Cam Ranh cho Mỹ 99 năm, bao gồm một vùng rộng lớn với diện tích 260km2 và Mỹ đã biến Cam Ranh thành căn cứ hải quân lớn nhất Đông Nam Á. Vịnh Cam Ranh trở thành trung tâm chỉ huy cho các hoạt động tuần tra trên không của hải quân Mỹ để giám sát chiến dịch “Market Time” trong chiến tranh VN !
Căn cứ Cam Ranh trở thành địa điểm chính sửa chữa tàu biển và cung cấp đạn dược, hậu cần cho hải quân, bao gồm cả cho tàu khu trục và tàu đổ bộ của hạm đội 7, Mỹ. Năm 1968, quân số của quân đội Mỹ và các lực lượng đồng minh ở Cam Ranh lên tới 30.000 quân (20.000 quân Mỹ và 10.000 quân của các nước đồng minh). Ở khu vực này còn xây dựng hệ thống kho tàng hậu cần và hệ thống tên lửa phòng không. Đặc biệt tại đây, quân đội Mỹ lần đầu tiên sử dụng cá heo được huấn luyện để bảo vệ cảng Cam Ranh.
Năm 1978, Việt Nam đã cho đồng minh của mình là Liên Xô thuê căn cứ này miễn phí trong 25 năm. Liên Xô đã sửa chữa và mở rộng các cơ sở vật chất tại Vịnh Cam Ranh và trong những năm 1980 đây là “cảng nhà” của khoảng 25 tàu chiến trong đó có những tàu ngầm. Khi Hà Nội đề nghị người Nga trả 300 triệu đôla mỗi năm thì mới gia hạn hợp đồng thì người Nga chần chừ và cuối cùng đã rút lui vào năm 2002.
Sau khi người Nga ra đi, căn cứ hải quân này bị xuống cấp và chính quyền tỉnh tập trung vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng mang tính thương mại nằm ở gần đó.
Năm 2004, sân bay Cam Ranh được khai trương. Năm ngoái, công ty vận tải biển thuộc sở hữu nhà nước VINALINES đã thông báo sẽ dùng 40 triệu đôla Mỹ để nâng công suất xếp dỡ hàng hóa của cảng Ba Ngòi lên ba lần mỗi năm. Nhưng trong cuộc họp kết thúc hội nghị cấp cao ASEAN tại Hà Nội VN đã bất ngờ thông báo rằng Vinh Cam Ranh sẽ được mở trở lại cho tàu của hải quân nước ngoài làm trạm dừng chân neo đậu.
Về chiến lược của VN với cảng biển này, VN đã có kế hoạch nhiều mặt đối với Cam Ranh: thu hút đầu tư nâng cấp và phát triển cơ sở này trở thành một cảng dịch vụ then chốt, góp phần vào việc thúc đẩy thương mại, quan hệ với các nước khác. Về quân sự, quân cảng Cam Ranh, sau khi được nâng cấp, sẽ đóng vai trò to lớn trong việc triển khai lực lượng hải quân ra khu vực có tranh chấp trên Biển Đông. Quan trọng hơn, bằng việc cho các nước tiếp cận cảng này, VN có cơ hội để tăng cường mối quan hệ quân sự với các nước đó, củng cố vị thế đối tác chiến lược của mình và nâng cao vai trò trong khu vực. Bao trùm lên chiến lược của VN là mục tiêu ngăn chặn, răn đe thái độ hung hăng ngày càng tăng của TQ ở Biển Đông.
Với TQ, bất kỳ căn cứ hải quân nào tại Cam Ranh, cách đảo Hải Nam của họ 1.000 km, cũng có thể được coi là thách thức an ninh. Hơn nữa, cảng này còn có thể được dùng để bao vây TQ, chặn đường tiến ra Thái Bình Dương của họ. Bên cạnh đó, việc tăng cường quan hệ hải quân giữa VN với Mỹ, Nga, Ấn Độ, cũng có thể khiến Bắc Kinh lo ngại về triển vọng của một liên minh an ninh thực sự. Và việc đó sẽ không chỉ làm phức tạp thêm tuyên bố chủ quyền của họ trên Biển Đông mà còn đối với việc chi phối, gây ảnh hưởng đối với VN.
Ngoài ra, Nhật Bản cũng mong muốn các tàu chiến chuẩn bị đến tuần tra ở Biển Đông phải có một căn cứ lâu dài để sử dụng, vì vậy trên thực tế Nhật Bản cũng đang giành quyền thuê vịnh Cam Ranh. Đương nhiên dù là quân đội Mỹ thuê hay Nhật Bản thuê thì về bản chất gần như giống nhau, đều có kế hoạch tiến hành phong tỏa kiềm chế đối với Trung Quốc, hai nước này dù ai giành được thì cũng đều không phải là một tin tốt lành cho Trung Quốc. Nhưng từ việc này, chúng ta dường như đã nhìn thấy chánh sách "ngư ông đắc lợi" của Việt Nam, đó chính là muốn có càng nhiều lực lượng ngoài khu vực can dự vào, để cho Trung Quốc lúng túng, không cố ý làm bừa, còn Việt Nam từ đó được lợi.
Trong số các nước thuê vịnh Cam Ranh, "chắc chắn" không có Trung Quốc. Nhưng Việt Nam tuy đang “hợp tung liên hoành”, cũng không muốn bị các nước lớn thao túng, vì vậy vẫn luôn tổn hao tâm huyết để giữ khoảng cách ngoại giao cân bằng với các nước Mỹ, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Ấn Độ.
Trước một Trung Quốc với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) gấp 54 lần, thực lực hải quân gấp 10 lần của Việt Nam, Việt Nam muốn chiếm địa vị có lợi trong đàm phán nên buộc phải hợp tác với Mỹ và Nga. Còn thứ mà Việt Nam có thể dùng để nắm thế chủ động trên phương diện đẩy mạnh quan hệ với Mỹ và Nga là vịnh Cam Ranh – căn cứ quan trọng trên biển hiếm có ở châu Á. Mỹ và Nga đã triển khai tranh giành quyết liệt ở đây.
Vịnh Cam Ranh là một tài sản chiến lược của Việt Nam, có một thời đã ngủ quên hoặc không được sử dụng và khai thác ngang tầm cỡ của nó. Ngày nay, việc biến tài sản chiến lược ấy thành một đòn bẩy chiến lược phục vụ đắc lực cho quốc tế hóa việc giải quyết vấn đề biển Đông, cũng như nhiệm vụ phòng thủ biển đảo, phát triển kinh tế biển của VN, và hợp tác hội nhập quốc tế, là vấn đề khẩn cấp.
Việc khai trương cảng quốc tế Cam Ranh là bước đi cụ thể và cần thiết tới mục tiêu đó.
Việc khôn khéo sử dụng cảng Cam Ranh sẽ đặt VN vào vị thế tốt hơn để tối đa hóa lợi ích của mình trong cuộc tranh giành ảnh hưởng của các cường quốc ở CÁ - TBD, cho phép VN không bị mắc kẹt trong bất kỳ cuộc tranh chấp tay đôi nào, mang lại hòa bình ổn định cho sự phát triển đất nước.
oOo
THAM KHẢO:
1. https://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Cam_Ranh
2. http://viettimes.vn/viet-nam-va-con-...ong-46623.html
3. http://kinhtebien.vn/index.php?optio...-sa-va-trng-sa