Tweet
Trong trường hợp khẩn cấp người lái xe thường đạp mạnh lên bàn đạp thắng theo phản xạ tự nhiên để xe có thể dừng lại càng sớm càng tốt. Các bánh xe đột ngột bị khóa cứng (lock) đưa đến tình trạng xe bị trượt lết trên mặt đường theo một phương chuyển động bất kỳ rất nguy hiểm vì không thể kiểm soát được.
Lúc này những người lái xe bình tĩnh và kinh nghiệm vẫn có thể duy trì khả năng điều khiển xe bằng cách nhắp thắng nhiều lần rồi mới đạp mạnh chân thắng khi xe đã tiến đến gần vật cản phía trước. Đây cũng chính là nguyên tắc được áp dụng để thiết kế hệ thống chống khóa cứng bánh xe (ABS - Anti-lock Braking System) phổ biến trên nhiều loại xe đang vận hành.
ABS có 4 thành phần chính:
- Bộ cảm biến tốc độ ở mỗi bánh xe (wheel speed sensor) dùng xác định độ tăng hay giảm tốc của mỗi bánh xe.
- Khóa (valve) dầu thắng được bố trí trên từng ống dẫn dầu từ xy lanh thắng chính (master cylinder) đến các bánh xe hay nói cách khác áp lực thắng truyền đến mỗi bánh xe do một khóa dầu điều khiển. Khóa dầu này có thể mở hoàn toàn để truyền toàn bộ áp lực thắng đến một bánh xe nào đó, mở từng phần để hạn chế áp lực thắng hay hoàn toàn đóng kín khi cần thiết.
- Bơm (pump) dầu thắng có tác dụng tái tạo ra áp suất dự trữ cần thiết sau mỗi lần khóa dầu mở để truyền tải áp lực.
- Bộ phận kiểm soát (controller) là một thiết bị điện tử (ECU hay Electronic Control Unit) có công dụng tiếp nhận tín hiệu về tình trạng quay vòng hay đang bị khóa cứng từ các bánh xe. Nếu cần thiết nó sẽ kích hoạt bộ phận điều tiết (modulator) để vận hành các khóa ở những ống dẫn dầu tương ứng.
Sau khi đạp thắng, hệ thống này sẽ giúp tăng thêm lực thắng ở bánh xe nào còn quay nhanh và giảm bớt lực thắng ở bánh xe nào bắt đầu bị khóa cứng. Những biến đổi về lực thắng xảy ra rất nhanh và liên tục, có thể lên đến 16 lần trong một giây. Mục đích chính của ABS là để xe không bị trượt và mất phương hướng sau khi thắng, tuy nhiên khả năng của người điều khiển vẫn rất quan trọng để việc lái xe được an toàn. Người lái xe có thể nhận biết khi hệ thống này làm việc thông qua những chuyển động đóng, mở của các khóa dầu (valves) truyền đến bàn đạp thắng (brake pedal).
Mặc dù đã được trang bị thêm ABS, tỉ lệ tai nạn do xe đụng vào vật cản ở phía trước (xe hay khách bộ hành) cũng còn khá cao. Hệ thống thắng xe khẩn cấp tự động (AEB - Automatic Emergency Braking hay Autonomous Emergency Braking) ra đời với những ứng dụng của công nghệ radar, laser và GPS, giúp giảm thiểu tai nạn loại này bằng cách báo cho người lái biết bằng âm thanh, đèn hay tự động siết chặt thêm dây an toàn khi xe mình đang tiến đến rất gần với xe chạy trước. Nếu người lái vẫn không có phản ứng thích hợp hệ thống này sẽ tích cực tác động vào thắng xe để ngăn chận một sự va chạm có thể xảy ra hay giảm thiểu những nguy hại của va chạm này và hệ thống cũng sẽ ngừng can thiệp vào chuyển động của xe ngay khi tài xế điều khiển tay lái để chuyển hướng.
Sau đây là một số xe đang sử dụng đã được trang bị hệ thống AEB:
Acura RL, MDX, ZDX Acura RDX, TLX, ILX
Audi A8, A7 from 2010, A6 from 2011, Audi A3 from 2013, Audi Q7 from 2015.
BMW 2-Series, 3-Series, 4- Series, 5-Series, and others[58]
Buick Enclave
2013 Cadillac ATS, 2013 Cadillac XTS
Tenth generation Chevrolet Impala, Chevrolet Traverse, Chevrolet Equinox 2018, Chevrolet Volt
Dodge Durango from 2011
Ford Edge, Everest, Fiesta, Fusion, Flex, Focus, Kuga, Taurus, Lincoln MKC, MKZ, MKX
2012 GMC Terrain, GMC Acadia
Honda Accord, Honda Civic, Honda CR-V, Inspire from 2003,
Hyundai Elantra from 2016
Infiniti FX, EX, Q50, QX56, QX60
Lexus LS from 2003, GS (2005), IS (2005), RX (2008), NX (2014)
Mazda 2, Mazda 3, 6, CX-3, CX-5, CX-9
Mercedes-Benz B Class, CLA Class, E-Class, S-class, M Class
Mitsubishi Outlander, Pajero Sport
Nissan X-Trail Tekna, 2015[59]
Peugeot 308, 2014
Skoda Octavia, 2013, third generation
SsangYong Rexton
Subaru Legacy, Outback, Forester, Impreza Subaru XV Crosstrek With Subaru EyeSight
Suzuki Kizashi, PRECRS, JDM only
Tesla Model S (2015 model year) Tesla Model X
Toyota Avensis Third Generation, Toyota Camry (with XLE option package), Toyota Mirai, Toyota Prius
Volkswagen Up!, SEAT Mii, Skoda Citigo, Golf R
Volvo V40, S60 II, V60, XC60, V70 III, XC70 II, S80 II, XC90 II, S90 II, V90 II
Vào tháng 3 năm 2016, cơ quan quản lý an toàn giao thông trên xa lộ quốc gia (NHTSA - National Highway Traffic Safety Administration) và viện bảo hiểm an toàn giao thông quốc gia Mỹ (IIHS - Insurance Institute for Highway Safety) cho biết các nhà sản xuất của 99% số xe đang lưu hành cam kết sẽ đưa hệ thống thắng xe tự động thành trang bị tiêu chuẩn cho tất cả các mẫu xe vào năm 2022.
References:
Hùng Nguyễn (72 CKO)
Hệ thống thắng đơn giản
Lúc này những người lái xe bình tĩnh và kinh nghiệm vẫn có thể duy trì khả năng điều khiển xe bằng cách nhắp thắng nhiều lần rồi mới đạp mạnh chân thắng khi xe đã tiến đến gần vật cản phía trước. Đây cũng chính là nguyên tắc được áp dụng để thiết kế hệ thống chống khóa cứng bánh xe (ABS - Anti-lock Braking System) phổ biến trên nhiều loại xe đang vận hành.
ABS có 4 thành phần chính:
- Bộ cảm biến tốc độ ở mỗi bánh xe (wheel speed sensor) dùng xác định độ tăng hay giảm tốc của mỗi bánh xe.
- Khóa (valve) dầu thắng được bố trí trên từng ống dẫn dầu từ xy lanh thắng chính (master cylinder) đến các bánh xe hay nói cách khác áp lực thắng truyền đến mỗi bánh xe do một khóa dầu điều khiển. Khóa dầu này có thể mở hoàn toàn để truyền toàn bộ áp lực thắng đến một bánh xe nào đó, mở từng phần để hạn chế áp lực thắng hay hoàn toàn đóng kín khi cần thiết.
- Bơm (pump) dầu thắng có tác dụng tái tạo ra áp suất dự trữ cần thiết sau mỗi lần khóa dầu mở để truyền tải áp lực.
- Bộ phận kiểm soát (controller) là một thiết bị điện tử (ECU hay Electronic Control Unit) có công dụng tiếp nhận tín hiệu về tình trạng quay vòng hay đang bị khóa cứng từ các bánh xe. Nếu cần thiết nó sẽ kích hoạt bộ phận điều tiết (modulator) để vận hành các khóa ở những ống dẫn dầu tương ứng.
Hệ thống thắng ABS
Sau khi đạp thắng, hệ thống này sẽ giúp tăng thêm lực thắng ở bánh xe nào còn quay nhanh và giảm bớt lực thắng ở bánh xe nào bắt đầu bị khóa cứng. Những biến đổi về lực thắng xảy ra rất nhanh và liên tục, có thể lên đến 16 lần trong một giây. Mục đích chính của ABS là để xe không bị trượt và mất phương hướng sau khi thắng, tuy nhiên khả năng của người điều khiển vẫn rất quan trọng để việc lái xe được an toàn. Người lái xe có thể nhận biết khi hệ thống này làm việc thông qua những chuyển động đóng, mở của các khóa dầu (valves) truyền đến bàn đạp thắng (brake pedal).
Mặc dù đã được trang bị thêm ABS, tỉ lệ tai nạn do xe đụng vào vật cản ở phía trước (xe hay khách bộ hành) cũng còn khá cao. Hệ thống thắng xe khẩn cấp tự động (AEB - Automatic Emergency Braking hay Autonomous Emergency Braking) ra đời với những ứng dụng của công nghệ radar, laser và GPS, giúp giảm thiểu tai nạn loại này bằng cách báo cho người lái biết bằng âm thanh, đèn hay tự động siết chặt thêm dây an toàn khi xe mình đang tiến đến rất gần với xe chạy trước. Nếu người lái vẫn không có phản ứng thích hợp hệ thống này sẽ tích cực tác động vào thắng xe để ngăn chận một sự va chạm có thể xảy ra hay giảm thiểu những nguy hại của va chạm này và hệ thống cũng sẽ ngừng can thiệp vào chuyển động của xe ngay khi tài xế điều khiển tay lái để chuyển hướng.
Hệ thống thắng AEB
Sau đây là một số xe đang sử dụng đã được trang bị hệ thống AEB:
Acura RL, MDX, ZDX Acura RDX, TLX, ILX
Audi A8, A7 from 2010, A6 from 2011, Audi A3 from 2013, Audi Q7 from 2015.
BMW 2-Series, 3-Series, 4- Series, 5-Series, and others[58]
Buick Enclave
2013 Cadillac ATS, 2013 Cadillac XTS
Tenth generation Chevrolet Impala, Chevrolet Traverse, Chevrolet Equinox 2018, Chevrolet Volt
Dodge Durango from 2011
Ford Edge, Everest, Fiesta, Fusion, Flex, Focus, Kuga, Taurus, Lincoln MKC, MKZ, MKX
2012 GMC Terrain, GMC Acadia
Honda Accord, Honda Civic, Honda CR-V, Inspire from 2003,
Hyundai Elantra from 2016
Infiniti FX, EX, Q50, QX56, QX60
Lexus LS from 2003, GS (2005), IS (2005), RX (2008), NX (2014)
Mazda 2, Mazda 3, 6, CX-3, CX-5, CX-9
Mercedes-Benz B Class, CLA Class, E-Class, S-class, M Class
Mitsubishi Outlander, Pajero Sport
Nissan X-Trail Tekna, 2015[59]
Peugeot 308, 2014
Skoda Octavia, 2013, third generation
SsangYong Rexton
Subaru Legacy, Outback, Forester, Impreza Subaru XV Crosstrek With Subaru EyeSight
Suzuki Kizashi, PRECRS, JDM only
Tesla Model S (2015 model year) Tesla Model X
Toyota Avensis Third Generation, Toyota Camry (with XLE option package), Toyota Mirai, Toyota Prius
Volkswagen Up!, SEAT Mii, Skoda Citigo, Golf R
Volvo V40, S60 II, V60, XC60, V70 III, XC70 II, S80 II, XC90 II, S90 II, V90 II
Vào tháng 3 năm 2016, cơ quan quản lý an toàn giao thông trên xa lộ quốc gia (NHTSA - National Highway Traffic Safety Administration) và viện bảo hiểm an toàn giao thông quốc gia Mỹ (IIHS - Insurance Institute for Highway Safety) cho biết các nhà sản xuất của 99% số xe đang lưu hành cam kết sẽ đưa hệ thống thắng xe tự động thành trang bị tiêu chuẩn cho tất cả các mẫu xe vào năm 2022.
References:
Hùng Nguyễn (72 CKO)