Tweet
Kỷ niệm 109 năm, ngày sinh của nhạc sỹ Lê Thương (8 tháng 1. 1914 - 8 tháng 1 . 2023).
Lê Thương tên thật là Ngô Đình Hộ, sinh ngày 8 tháng 1 năm 1914, trong một gia đình bố mẹ là những nghệ sĩ cổ nhạc.
Năm 1935, Lê Thương hành nghề dạy học ở Hà Nội, sau đó ông chuyển về dạy ở Trường Trung học phổ thông Ngô Quyền, Hải Phòng.
Lê Thương cùng Hoàng Quý, Hoàng Phú (tức nhạc sĩ Tô Vũ), Phạm Ngữ, Canh Thân tụ họp thành một nhóm ca nhạc sĩ trẻ để bắt đầu sáng tác và hát phụ diễn cho những buổi diễn kịch nói của nhóm kịch Thế Lữ tại Hải Phòng, hay theo ban kịch đi hát tại Hà Nội, Vĩnh Yên.
Họ cũng là những hướng đạo sinh và hay tổ chức đi cắm trại hay đi hát tại các tỉnh lân cận bằng xe đạp.
Năm 1941, Lê Thương vào miền Nam.
Ban đầu ông ở An Hóa, tỉnh Bến Tre, sau đó Lê Thương chuyển về sống tại Sài Gòn. Tuy là một nhạc sĩ tài danh, nhưng nghề chính của ông là dạy học.
Ông từng là giáo sư Sử Địa, có một thời gian giảng dạy tại một số trường trung học tư ở Sài Gòn.
Ông cũng từng là giáo sư Pháp ngữ tại trường trung học Pétrus - Ký vào thập niên 60, một trong những học trò của ông là nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn.
Lê Thương cũng từng làm công chức ở Trung tâm Học liệu, bộ Quốc gia Giáo dục và là giảng viên Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ thời Việt Nam Cộng hòa.
Lê Thương là một trong những nhạc sĩ Việt Nam tiên phong viết tân nhạc với bài "Bản đàn xuân". Ngoài "Bản đàn xuân", trong thời kỳ ở miền Bắc, Lê Thương còn sáng tác những tác phẩm khác như "Tiếng đàn đêm khuya", "Một ngày xanh", "Trên sông Dương Tử", "Thu trên đảo Kinh Châu"...
Từ khi vào miền Nam năm 1941, Lê Thương phổ thơ nhiều bài như "Lời kỹ nữ" (thơ Xuân Diệu), "Lời vũ nữ" (thơ Nguyễn Hoàng Tư), "Bông hoa rừng" (thơ Thế Lữ), "Tiếng thùy dương" (tức "Ngậm ngùi" thơ Huy Cận) và "Tiếng thu" (thơ Lưu Trọng Lư)...
Lê Thương là nhạc sĩ tiên phong của nhiều thể loại âm nhạc.
Thời kỳ kháng chiến, ông có soạn một ca khúc rất nổi tiếng "Bà Tư bán hàng" nói về một bà mẹ thành phố có các con tham gia kháng chiến.
Và bài hát đó là một trong những lý do Lê Thương bị Pháp bắt giam vào khám Catinat cùng Phạm Duy và Trần Văn Trạch năm 1951.
Lê Thương thuộc những người đầu tiên viết truyện ca và đã để lại những bản truyện ca hay nhất như "Nàng Hà Tiên", "Lịch sử loài người", "Hoa thủy tiên"... Đặc biệt hơn cả là bộ ba "Hòn vọng phu", được xem như một trong những tác phẩm nổi tiếng của tân nhạc Việt Nam.
Văn Cao cũng từng thừa nhận ảnh hưởng bởi Lê Thương với phong cách âm nhạc bắt nguồn từ âm nhạc cổ truyền Việt Nam.
Lê Thương cũng là nhạc sĩ Việt Nam đầu tiên viết nhạc hài hước với những bản "Hoà bình 48" (phê phán sự mỵ dân đội lốt hoà bình), "Làng báo Sài Gòn" (đả kích báo giới bồi bút, bất tài và ham tiền), "Đốt hay không đốt" (châm biếm máu Hoạn Thư), "Liên Hợp Quốc"... Những bản này được nghệ sĩ Trần Văn Trạch trình diễn nhiều lần vào thập niên 1940.
Lê Thương còn đặt lời cho những bản nhạc ngoại quốc ngắn như "Nhớ Lào" (nhạc Lào), "Bông hoa dại" tức "Ô Đuồng Chăm Pá" (nhạc Lào), "Lòng trẻ trai" (nhạc Hoa Kỳ), "Hoa anh đào" tức "Sakura" (cổ nhạc Nhật Bản), "Màn Brúc đánh giặc" (dân ca Pháp)...
Một thời gian, Lê Thương có cùng nhạc sĩ Lê Cao Phan phụ trách ban nhạc Măng Non cho trẻ em, phát thanh các truyện cổ tích, khúc dân ca, bài ca nhi đồng. Và cùng Nguyễn Xuân Khoát, Lê Thương được xem như những nhạc sĩ mở đầu của dòng nhạc dành cho thiếu nhi với những bản "Tuổi thơ", "Cô bán bánh", "Con mèo trèo cây cau", "Thằng bé tí hon", "Ông Nhang bà Nhang", "Truyền kỳ Việt sử"...
Nổi tiếng hơn cả là bài "Học sinh hành khúc" và "Thằng Cuội" thường được trẻ em hát trong mỗi dịp tết Trung Thu, mặc dù nhiều người không biết đó là một ca khúc của nhạc sĩ Lê Thương.
Ngoài âm nhạc, Lê Thương còn gia nhập vào ban kịch của Thế Lữ vào những năm thập niên 1930, và ban kịch Sầm Giang của Trần Văn Trạch khi ông sống ở Sài Gòn. Lê Thương đã sáng tác ca khúc cho nhiều kịch bản, và viết nhạc phim cho hãng phim Mỹ Vân.
Lê Thương lập gia đình cùng một phụ nữ học ở Pháp về và họ có chín người con. Ông cũng có hai người tình, người tình đầu là một cô hát ả đào nổi tiếng ở Hà Nội. Người thứ hai là một vũ nữ tại Chợ Vườn Chuối Sài Gòn.
Sau 1975, ông không tham gia hoạt động văn nghệ.
Vào thập niên 1990, ông bị mất hẳn trí nhớ và qua đời ngày 17 tháng 9 năm 1996.
Dùng âm nhạc để mà kể chuyện thì có lẽ ở Việt Nam không ai có tài hơn nhạc sĩ Lê Thương.
Lê Thương là một trong những nhạc sĩ tiêu biểu nhất cho thời kỳ tiền chiến của tân nhạc Việt Nam.
Ông là tác giả của những ca khúc có ý nghĩa như: Thằng Cuội, Học sinh hành khúc và bộ ba ca khúc Hòn vọng phu bất hủ.
(St Saigon xua )
Học sinh hành khúc:
Lê Thương tên thật là Ngô Đình Hộ, sinh ngày 8 tháng 1 năm 1914, trong một gia đình bố mẹ là những nghệ sĩ cổ nhạc.
Năm 1935, Lê Thương hành nghề dạy học ở Hà Nội, sau đó ông chuyển về dạy ở Trường Trung học phổ thông Ngô Quyền, Hải Phòng.
Lê Thương cùng Hoàng Quý, Hoàng Phú (tức nhạc sĩ Tô Vũ), Phạm Ngữ, Canh Thân tụ họp thành một nhóm ca nhạc sĩ trẻ để bắt đầu sáng tác và hát phụ diễn cho những buổi diễn kịch nói của nhóm kịch Thế Lữ tại Hải Phòng, hay theo ban kịch đi hát tại Hà Nội, Vĩnh Yên.
Họ cũng là những hướng đạo sinh và hay tổ chức đi cắm trại hay đi hát tại các tỉnh lân cận bằng xe đạp.
Năm 1941, Lê Thương vào miền Nam.
Ban đầu ông ở An Hóa, tỉnh Bến Tre, sau đó Lê Thương chuyển về sống tại Sài Gòn. Tuy là một nhạc sĩ tài danh, nhưng nghề chính của ông là dạy học.
Ông từng là giáo sư Sử Địa, có một thời gian giảng dạy tại một số trường trung học tư ở Sài Gòn.
Ông cũng từng là giáo sư Pháp ngữ tại trường trung học Pétrus - Ký vào thập niên 60, một trong những học trò của ông là nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn.
Lê Thương cũng từng làm công chức ở Trung tâm Học liệu, bộ Quốc gia Giáo dục và là giảng viên Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ thời Việt Nam Cộng hòa.
Lê Thương là một trong những nhạc sĩ Việt Nam tiên phong viết tân nhạc với bài "Bản đàn xuân". Ngoài "Bản đàn xuân", trong thời kỳ ở miền Bắc, Lê Thương còn sáng tác những tác phẩm khác như "Tiếng đàn đêm khuya", "Một ngày xanh", "Trên sông Dương Tử", "Thu trên đảo Kinh Châu"...
Từ khi vào miền Nam năm 1941, Lê Thương phổ thơ nhiều bài như "Lời kỹ nữ" (thơ Xuân Diệu), "Lời vũ nữ" (thơ Nguyễn Hoàng Tư), "Bông hoa rừng" (thơ Thế Lữ), "Tiếng thùy dương" (tức "Ngậm ngùi" thơ Huy Cận) và "Tiếng thu" (thơ Lưu Trọng Lư)...
Lê Thương là nhạc sĩ tiên phong của nhiều thể loại âm nhạc.
Thời kỳ kháng chiến, ông có soạn một ca khúc rất nổi tiếng "Bà Tư bán hàng" nói về một bà mẹ thành phố có các con tham gia kháng chiến.
Và bài hát đó là một trong những lý do Lê Thương bị Pháp bắt giam vào khám Catinat cùng Phạm Duy và Trần Văn Trạch năm 1951.
Lê Thương thuộc những người đầu tiên viết truyện ca và đã để lại những bản truyện ca hay nhất như "Nàng Hà Tiên", "Lịch sử loài người", "Hoa thủy tiên"... Đặc biệt hơn cả là bộ ba "Hòn vọng phu", được xem như một trong những tác phẩm nổi tiếng của tân nhạc Việt Nam.
Văn Cao cũng từng thừa nhận ảnh hưởng bởi Lê Thương với phong cách âm nhạc bắt nguồn từ âm nhạc cổ truyền Việt Nam.
Lê Thương cũng là nhạc sĩ Việt Nam đầu tiên viết nhạc hài hước với những bản "Hoà bình 48" (phê phán sự mỵ dân đội lốt hoà bình), "Làng báo Sài Gòn" (đả kích báo giới bồi bút, bất tài và ham tiền), "Đốt hay không đốt" (châm biếm máu Hoạn Thư), "Liên Hợp Quốc"... Những bản này được nghệ sĩ Trần Văn Trạch trình diễn nhiều lần vào thập niên 1940.
Lê Thương còn đặt lời cho những bản nhạc ngoại quốc ngắn như "Nhớ Lào" (nhạc Lào), "Bông hoa dại" tức "Ô Đuồng Chăm Pá" (nhạc Lào), "Lòng trẻ trai" (nhạc Hoa Kỳ), "Hoa anh đào" tức "Sakura" (cổ nhạc Nhật Bản), "Màn Brúc đánh giặc" (dân ca Pháp)...
Một thời gian, Lê Thương có cùng nhạc sĩ Lê Cao Phan phụ trách ban nhạc Măng Non cho trẻ em, phát thanh các truyện cổ tích, khúc dân ca, bài ca nhi đồng. Và cùng Nguyễn Xuân Khoát, Lê Thương được xem như những nhạc sĩ mở đầu của dòng nhạc dành cho thiếu nhi với những bản "Tuổi thơ", "Cô bán bánh", "Con mèo trèo cây cau", "Thằng bé tí hon", "Ông Nhang bà Nhang", "Truyền kỳ Việt sử"...
Nổi tiếng hơn cả là bài "Học sinh hành khúc" và "Thằng Cuội" thường được trẻ em hát trong mỗi dịp tết Trung Thu, mặc dù nhiều người không biết đó là một ca khúc của nhạc sĩ Lê Thương.
Ngoài âm nhạc, Lê Thương còn gia nhập vào ban kịch của Thế Lữ vào những năm thập niên 1930, và ban kịch Sầm Giang của Trần Văn Trạch khi ông sống ở Sài Gòn. Lê Thương đã sáng tác ca khúc cho nhiều kịch bản, và viết nhạc phim cho hãng phim Mỹ Vân.
Lê Thương lập gia đình cùng một phụ nữ học ở Pháp về và họ có chín người con. Ông cũng có hai người tình, người tình đầu là một cô hát ả đào nổi tiếng ở Hà Nội. Người thứ hai là một vũ nữ tại Chợ Vườn Chuối Sài Gòn.
Sau 1975, ông không tham gia hoạt động văn nghệ.
Vào thập niên 1990, ông bị mất hẳn trí nhớ và qua đời ngày 17 tháng 9 năm 1996.
Dùng âm nhạc để mà kể chuyện thì có lẽ ở Việt Nam không ai có tài hơn nhạc sĩ Lê Thương.
Lê Thương là một trong những nhạc sĩ tiêu biểu nhất cho thời kỳ tiền chiến của tân nhạc Việt Nam.
Ông là tác giả của những ca khúc có ý nghĩa như: Thằng Cuội, Học sinh hành khúc và bộ ba ca khúc Hòn vọng phu bất hủ.
(St Saigon xua )
Học sinh hành khúc: