Bàn luận về Spark Plug ( bugi) xe

[ThienToan]

Anh Hùng, anh Phạm Q Trân và các bạn của CKO thân mến,

Hôm nay chúng ta thử bàn về một chi tiết thông dụng của máy xe để gởi đến độc giả đọc cho vui. Đó là những chiếc Bugi (spark plug) trong máy xe hơi .

Tiếp theo là một loạt những câu hỏi chẳng hạn như theo bạn, khi nào là đúng thời điểm để thay bugi mới, làm sao biết được thời điểm nầy. Một bugi cũ được làm sạch và chỉnh đúng khoảng cách của chấu điện thì có khác gì với bugi mới không ... khoảng ven răng dài ngắn trên bugi có ảnh hưởng gì, tại sao xài bugi cũ lại tốn xăng hơn, kinh nghiệm khi chọn mua hoặc thay bugi - có bao nhiêu loại thông dụng, tại sao bugi có loại một chấu và nhiều chấu, giá của một bugi thông thường là bao nhiêu ....

Hy vọng đề tài được các bạn thích CKO tham gia bàn luận và trao đổi kinh nghiệm.

Thân ái

NTT

[ThienToan]

Chào các bạn .

Đề tài còn đang nóng hổi nên tôi mạn phép có vài hàng (cũng rất nóng) để mở đầu câu chuyện bằng cách giới thiệu đến các bạn một trong những cách chùi Bugi !

Cách chùi nầy không có gì mới nhưng khá đơn giản , nhanh và khỏe , kết quả lại rất tốt . Công đoạn chỉ có việc đem những chiếc bugi dơ ra đốt phần ven răng và chấu của nó bằng đèn khò ( Butane torch) trong vòng 1-2 phút cho nó đỏ lên . Sau đó lấy bàn chải sắt chải sơ một vài đường là bugi sạch bóng không chê được !

Để có một vài hình ảnh gởi đến các bạn cho vui , tôi chọn 1 bugi dơ nhất lấy ra từ máy cắt cỏ 2 thì , kẹp nó vào ê-tô (vise) để đốt .

Và đây là kết quả để các bạn so sánh và phê chuẩn (cho điểm ) :

Với kết quả chùi sạch như vậy , các bạn cũng đoán được khi ráp bugi vào ,máy sẽ nổ ngọt như thế nào !

Thân ái

NTT

[Hung Nguyen]

Lại sợ bạn ế hàng như lần trước lúc bạn giới thiệu một đề tài về xe gắn máy. Lần đó còn có bạn Quốc Hòa đỡ cho, lần này chẳng biết có ai không? Mình đem chuyện này nói với một người quen, anh ta hỏi tại sao không chỉ chùi sạch bugi mà phải đem đốt nó như thế và bugi rẻ quá tại sao không thay mới cho rồi?

[MinhTran]

Đúng như đã nói "spark plug" rẻ quá thay mới cho yên tâm...hơn nữa xử dụng lâu Spark plug "core" (lỏi) bên trong cũng đã kém phần dẫn điện một cách hiệu quả...(vỏ tốt nhưng rượu dở hay nói khác hơn con người có "rebuilt" nhưng cơ thể cũng rã rời với năm tháng khi bước qua "7 bó"!!! )

Khi nào nên thay spark plug mới? sau đây là một số tiêu chuẩn có thể áp dụng được.

1) loại spark plug thông thường (standard) nên thay mới khoảng 35,000 đến 40,000 miles.

2) loại Platinum spark plug dùng được 40,000 đến 60,000 miles

3) Loại Iridium spark plug dùng được đến 100,000 miles

Tuy nhiên nếu dùng quá số mile nêu trên xe bạn vẫn có thể chạy được nhưng có thể sẽ tốn xăng hơn và xe kém power bạn sẽ cảm thấy xe ít "zvọt" etc...

Về giá của mổi loại spark plug như sau:

1) loại thông thường (standard) $.99 cent- $2.00 US Dollard

2) Loại platinum $3.00 - $6.50 (US) mổi spark plug

3) Loại Iridium $7.00 $9.00 (US) mổi spark plug.

Nếu bạn có thể chờ đợi giá trên online sẽ rẻ hơn 25%-40%... giá spark plug tuỳ thuộc vào hiệu của hãng sản xuất.

Chọn Spark plug thế nào??

Tốt nhất nên chọn hiệu (brand name) theo đề nghị của hãng sản xuất xe; bạn cũng có thể dùng hiệu khác nhưng phải tương đương với spark plug do hãng sản xuất đề nghị.

Thay spark plug tương đối dễ dàng, chỉ cần 1 ít "đồ nghề" căn bàn như "Spark plug socket, 3/8 hay 1/2 inch rachet, 4-6 inches extension bar

Xe với 4cylinder engine rất dễ dàng thay thế spark plug.

Xe với 6 & 8 cylinders Front wheel drive thay 3 (4) spark plug phần trước (bank 1) rất dễ, nhưng 3 (4) spark plug phần sau máy (bank2) khá phức tạp vì cần thêm một vài tool và có thể bạn phải mở (tháo) cả phần "Throttle body+air manifold etc..)

Nếu các bạn cùng city tôi sẽ giúp bạn (chỉ dành cho nữ SV SPKT)....

Xin bổ túc: trước khi gắn spark plug vào máy xe các bạn dùng một loại bôi trơn "Anti Seize" bôi vào nơi răng (thread) của spark plug để bảo vệ spark plug không bị sét rỉ và sẽ khó mở sau này. Không nên để "Anti Seize" này vào nơi đầu "nẹt lửa" (tip).

Đồng thời bạn nên bôi một loại tương tự "Dielectric connector silicon Grease" để bảo vệ sự dẫn điện của dây spark plug.

[NgocLan]

Thay Timing Belt,

Một câu hỏi cũ ,mà NL quên mất câu trả lời. Bao giờ thì mình nên thay timing belt? Dựa trên số miles hay năm ? Theo NL biết timing belt phải thay khi xe chạy 80 ngàn miles và 5 năm phải không ạ? NL không biết nghe ai đây? Xe NL 9 năm rồi mà mới có 60 ngàn miles , hãng Honda thì họ bảo 5 năm là phải thay, mechanic VN mình thì nói chị chạy thoải mái đến 80 hay 100 ngàn mliles thay cũng được. Nhờ các anh góp ý dùm , NL thành thật cám ơn.

[YenThuHo]

Anh Minh ơi, Bravo!!!!:thumbs:

YThu (74KNN) giơ tay lên tiếng trước, #1, cho Thu ghi tên vào danh sách của anh nha.

Hoa Lý cũng nhờ T lên tiếng giùm luôn, số 2 nha anh Minh,

Cám ơn anh Minh trước.

Thu và Lý mong gặp lại anh và có cơ hội hàn huyên lâu hơn.

YThu-Lý

[MinhTran]

Trả lời thắc mắc cuả NL như sau:

Trước tiên phải chắc là xe mình dùng timing belt hay timing chain...vì 1 số hãng xe sau này đổi lại dùng "timing chain" thay thế "timing belt" lý do có 1 số thân chủ không hiểu về máy xe & đa số phụ nữ chỉ "lái xe" cho đến khi xe "xuống đường nằm ì ra" mới gọi đến thợ máy...cũng thông cảm cho các phái nữ "tay yếu chân mềm" (chưa chắc vì "đá bồ đau điến" hihihi) đem xe đến thợ máy may mắn gặp người lương thiện nếu gặp tên "lem luốc" chỉ có nước "gởi pay check" cho thợ máy.

(Bàn chuyện "ngoài lề" nên chạy xe xuống ruộng khi nào không hay.)

Bây giờ trở về với câu chuyện.... nếu xe dùng "timing belt" theo nhà sản xuất là 65,000miles tối đa nhưng thực tế đến 85,000-90,000 miles vẫn còn OK...không nên để quá 100,000 miles.

Đây là mẹo vặt để biết timing belt đến lúc thay hay chưa như sau:

Bạn để máy xe nổ ở "hộp số ở vị trí Parking" mở đèn & AC lên sau đó bạn quay tay lái (Steering wheel) sang hết bên trái rối sau đó bên phải....giử tay lái ở vị trí này (phải hoặc trái) trong vài phút nếu xe bạn có vòng quay của máy (RPM) chậm hơn và có thể ngừng hoạt động lúc để tay lái thẳng ...đây là dấu hiệu timing belt sắp "lìa đời" phải thay càng sớm càng tốt.

Nguy hiểm khi timing belt bị đứt lúc chạy tốc độ nhanh trên Freeway là dây timng belt sẽ làm cho các pully bị kẹt và có thể trăm sự phiền phức sẽ xảy ra vì lý do này các hãng sản xuất trở lại dùng "Double timing chain"...khuyết điểm của timing chain là khi xe củ máy sẽ ồn tuy nhiên không bị đứt như timing belt.

Minh

72KNH

YT nếu xe 4 cylinder tôi có thể giúp bạn...6 hay 8 cylinders (kinh nghiệm xe Toyota của tôi) rất nhiều thời gian để thay spark plug. Ý quên Khi đem xe đến nhớ đem theo tô phở nhé hihiihih

Minh 72KNH

[Hung Nguyen]

Trên đây là đồng hồ tốc độ (rpm - revolutions per minute) của động cơ (tachometer) và đồng hồ tốc độ (mph - miles per hour) của xe (speedometer). Tốc độ cầm chừng của động cơ (idle speed) hay tốc độ khi hộp số ở vị trí P (parking) sẽ ở vào khoảng 600 đến 1000 rpm (thông thường là 800 rpm). Trục máy sẽ tăng tốc lên khoảng 1500 vòng / phút khi xe đang di chuyển trên đường phố ở tốc độ trung bình khoảng 40 miles / giờ. Thông thường, người lái xe chỉ cần để ý đến speedometer, còn tachometer sẽ được technician sử dụng để theo dõi những thay đổi của RPM khi điều chỉnh hay sửa chữa.

[ThienToan]

Cảm ơn anh Minh đã ra tay truyền nhiệt cho muc cơ khí ô tô . Chi tiết cần mổ xẻ nhất có lẽ là mẹo để biết được timing belt sắp "lìa đời" hay chưa . Theo đó, phân tích theo lời chỉ dẩn của anh như sau :

1 . Cho xe nổ máy và gài số ở vị trí parking => máy nổ ở idle speed

2. Mở đèn và aircond => đây là tăng tải (load) cho máy xe . ECU sẽ tự động cho thêm xăng để giữ RPM của máy không bị tắt vì quá tải

3. Quây sterring wheel qua trái, qua phải và giữ lại ở 1 bên trái hoặc phải : đây cũng là cách tăng thêm tải cho máy .

Như vậy dưới tác dụng của sự tăng tải , RPM của máy có thể chậm lại hoặc không tùy theo máy mạnh hay yếu ( phân khối lớn hay nhỏ ) . Nếu có thể xin anh giải thích thêm sự liên hệ giữa tải và timing belt (vốn chỉ để kéo trục cam của valves và gần như độc lập với tải/load của máy .)

Tiện đây cũng xin góp gió với anh một ít kinh nghiệm của tôi ( tại Úc) : timing belt thì nên thay đúng theo chỉ dẫn trong cẩm nang bảo trì của xe . Nếu để timing belt đứt , thì rẻ nhất cho người thợ là đi mua 1 cái máy 2nd hand khác về thay hoặc đổi các chi tiết máy bị cong queo hay bị nứt bể trong đó . Đối với chủ nhân , đôi khi phải đi đến quyết định bỏ luôn chiếc xe dù nó chỉ vào độ nửa chừng xuân !

Thân chúc anh Minh vui khỏe .

NTT (74KCN)

[MinhTran]

Có nhiều thăc mắc mới biết thêm nhiều điều "hi hữu"

"timing belt" khác "V Belt".

Timing belt có răng (Teeth) dĩ nhiên phải dùng với "timing Pulley, timing procket" và phải có các tính toán thích hợp cho cả Pulley & Belt. Các tính toán có thể tìm ở sách "Engineering Design Graphics" (phần này lớp KNH ở trung học Cao Thắng & ĐHSPKT Thủ Đức các thầy có dạy; sách "Cẩm Nang Kỹ Nghệ Hoạ” có đủ chi tiếc) và các căn bản gốm có:

1) Đường kính răng (pitch diameter)

2) Đường kính chân răng (root diameter)

3) Đường kính đầu răng (outside Diameter)

4) Độ tiếp xúc của răng (Pressure angle)

5) Bề dầy răng hay bề dầy của timing belt (Face width)

6) Bước răng (Circular Pitch)

7) Mặt tiếp xúc (working depth)

8) Chiều rộng của răng (Chordal thickness) v.v...

Các cơ phận vận chuyển trong động cơ xe luôn có liên hệ với nhau, timing belt nối liền "trục máy" (Crank shaft) với trục của valve (cam shaft) và bơm nước (water pump) không thể "độc lập" được...các dây "V belt" bên ngoài dùng nối liền trục máy (crank shaft) với các cơ phận khác như power steering, máy lạnh (AC), cơ phận charge điện cho battery (alternator) v.v...

Vì timing belt có răng nên với thời gian & nhiệt độ của máy sẽ làm cho các răng này mòn, dòn (fragile) và có thể bị "gảy rụn", (nguyên liệu làm dây timing belt tạm gọi là "cao su" (rubber) thực ra là hổn hộp của nhiều chất chúng ta không đi vào chi tiếc vì không nằm trong đề tài chính.

Nếu kém may mắn các răng trên "timing belt" gãy mất liên tiếp với nhau vài răng (4-6 răng) và với sự dãn của dây belt sẽ làm cho dây belt bị trượt trên "timing pulley" do các "sức quay & lực kéo" mà NTT gọi là "Tải" (Danh từ mới khá xa lạ với tôi và các thầy ĐHSPKT của trước năm 1975 không "truyền” cho tôi danh từ này)...vì vậy sẽ làm cho "điểm đánh lửa" (timing point) bị sai lệch, các xú páp (valves) sẽ không "đóng & mở" đúng thời điểm và làm cho xe bạn sẽ ngừng hoạt động (tắt thở)... dây "timing belt" ít khi bị đứt ở "idle speed"...chỉ đứt ở tốc độ cao trên freeway.

Đã gọi là "mẹo vặt" khó dùng lý thuyết để chứng minh, thông thường do kinh nghệm... 1 celica 1987 trong số tất cả 5 đời celica tôi làm chủ 1983 đến 2000 model, từ khi mua đến 160,000 miles xe bắt đầu có hiện tượng này vì tôi chưa bao giờ thay "timing belt & water pump" và cứ mổi khi tôi thử như vậy xe bị tắt máy...khi tháo ra mới thấy dây "timing belt gãy rụng" mất 6 răng liên tiếp nhau và cũng sắp đứt... với giải thích trên hy vọng giải đáp được thắc mắc của các bạn. Tôi chỉ xin tóm tắt.

Thay "timing belt" tuỳ người xử dụng, nếu theo được sách cẩm nang do nhà sản xuất thì rất tốt nhưng vấn đề là tối đa bạn có thể dùng được bao nhiêu miles vẫn còn an toàn. Các xe tôi làm chủ chưa bao giờ thay "timing belt" trước khi đến 100,000 miles.

Thông thường Engineering R&D dept. các hãng khi chế tạo (design) đã có "an toàn chế tạo" (design margin 5-10%) trên kết quả tính toán, Tôi nghĩ các nhà sản xuất xe cũng có "an toàn chế tạo"...dĩ nhiên 1 số trường hợp ngoại lệ vì nguyên liệu (material) không tốt "Made in China" làm cho phụ tùng (part) không đạt đúng tuổi thọ (life) v.v... dù thế nào đi nữa các nhà sản xuẩt đều có QA & QC.

Các bạn có thể vào Google để xem rỏ hơn "timing belt" ra sao và nhiệm vụ của nó như thế nào…cũng có thể "quá cũ" với các bạn CKO

Chúc các bạn & anh NTT "an toàn trên xa lộ".

Minh 72KNH